Türkçenin Yazıldığı Gibi Okunması ve Düzeltme İşâreti

Türkçenin Yazıldığı Gibi Okunması ve Düzeltme İşareti » Paigé Searlus

Türkçenin yazıldığı gibi okunduğu söylemlerinin tümüne karşıyım. Aksine, Türkçe kısmen yazıldığı gibi okunur. Yâni kısmen de yazıldığı gibi okunmaz.

"Türkçedeki kelimeler, uzatmalı okunmaz." kuralı, TDK'nin imlâ kılavuzunda açıklanmış. Yâni sadece Arapça ve Farsçadan dilimize gelmiş kelimeler uzatmalı okunur. Örneğin "hane /ha:ne/" kelimesi gibi. Oysaki uzatmalı okunan hârflerin üzerine "düzeltme işâreti" getirilmeliydi diye düşünüyorum. Çünkü TDK'nin imlâ kılavuzunda düzeltme işâretinin görevinin, hârfleri uzatmak ve anlam kargaşasını önlemek, "l", "g", "k" hârflerinden sonra gelen "a" ve "u" hârflerinin okunuşunu düzeltmek, inceltmek bunun dışında, nispet eki olan "î"(nispet 'i'si) görevini yapmak olduğu belirtilmiş. Buna göre, uzatılan sesler ister Türkçe olsun ister Arapça, ister Farsça ister Fransızca bu seslerin üzerine düzeltme işâreti veyâ "umlaut"(¨), "sola yatık aksan"(´), "sağa yatık aksan"(`) yâ da "tilde"(~)gibi işâretleri gelmelidir.
Hazır Türkçenin yazıldığı gibi okunması konusuna değinmişken gelelim başka bir mevzuya. Düzeltme işâreti,"a", "i", ve "u" hârflerinden başka hiçbir hârfte kullanılmazmış. Ancak ben buna da tümüyle karşıyım.

Düzeltme işâreti, "o" ve "e" hârflerinde de kullanılır. Çünkü Türkçede bulunan (Türkçe olmayan kelimeler de dâhil) her "o" ve "e" aynı şekilde okunmaz.


Dün aldığım ayakkabı çok "bol" geldi.
Okulumuzun sem"bol"ü çok güzeldi.


Görüldüğü gibi, iki cümledeki "bol" heceleri farklı şekilde okunmuştur. Buna göre, ikinci cümlede ince olarak okunduğuna göre "sembôl" şeklinde yazılmalıdır.


Dün "dol"u yağdı.
O, benim i"dôl"ümdür.


Yâni Türk Abecesi'ndeki "O" hârfi gibi kalın okunmayan "O" seslerinin üzerine düzeltme işâreti gelmelidir. Biliyorum, Türkçedeki kelimelerde ikinci heceden sonraki "O" harfleri Öz Türkçe değil, ama okunuşu düzgünleştirmek lâzımdır.


Emêllêr dün bize gêldi.
Matematik Dêrs Kitabı'nda bu konu çok güzêl anlatılmış.
Deftêrini getirmeyi sakın unutma.
Öğrênciler sâât 12.00'de kapının önünde olsun.


Yukarıdaki cümlelerde üzerine düzeltme işâreti gelen "E" hârfleri, Türk Abecesi'ndeki "E" hârflerinden farklı okunmaktadır. Bunu, Türk Abecesi'ni A'dan F'ye kadar sayıp sonra üzerinde düzeltme işâreti bulunan kelimeleri okuduktan sonra anlayabiliriz.

Belki "O" ve "E" hârflerinin üzerine düzeltme işâreti gelmesi önemli değil, lâkin ben bunların kullanılmasının taraftarıyım. Çünkü bu işâretler, hem kelimenin okunuşu konusunda bizi yönlendirir hem de bir yabancı Türkçeyi okur iken nasıl okuyacağı konusunda zorlanmaz, yazdığı gibi okur; okuduğu gibi yazar (madem Türkçe okunduğu gibi yazılıyor, yazıldığı gibi okunuyorsa).

Her sesli hârfte bu işârete dikkât edilmesi, Türkçenin kaybolmamasına katkı sağlayacaktır, diyorum.

Paigé Searlus
2 Haziran 2008 21.54
▪





Yorumlarınızı bekliyorum.

Büyük ihtimâlle vardır, çünkü klavyeler standarttır. Hârflerin yeri değişik yerlerde olsa dâhi, farklı klavyeler için söylüyorum, mutlaka vardır tilde, umlaut, düzeltme işâreti, sağa ve sola yatık aksan.

Ve Türk Dil Kurumu eğer düzeltme işâretini kaldırırsa, büyük hata yapmış olur. Dil birbirine girer, okunuş denen bir şey kalmaz. Birçok kelimede bu aksan işâreti bulunmaktadır.

Düzgün anlatım derken neyi kastettiniz ?

Tabii ki bunun anlatımla ilgisi çok yok ama bir de düşünün:


alem nedir ?

âlem nedir ?

aşık nedir ?

âşık nedir ?


Bunların anlamlarına bakın sonra devam edelim tartışmaya.

Ve biz doğal-konuşuruz yâni " native "iz. Bunları beynimize kazımışlar sanki, her şeyi ezbere biliyoruz. Ama bir de şunu düşünün. Türkçe öğrenmeye çalışan nâ-Türk'sünüz. Okuyuşları, telâffuzu ve anlam farkını nasıl anlayacaktınız ?


Fransızlar çok aksan işâreti kullanırlar, ancak hâlâ anlam karmaşası meydana gelmektedir.

sur ile sûr

gibi.

Bilgi eksikliğiniz var.TDK tarafindan '' ^ '' işareti kaldırıldı.Hatırladığım kadarıyla geçen yıl.Kesinlikle doğru biliyorum kaldırıldı.İkincisi e 'nin üzerine '' ^ '' getirilmesi çok saçma çünkü zaten '' e '' ince bir ses incelmesi gerekmez.Ve

Ve evet Türkçe beynimize kazınmış.Ama sizin dilimizin içerisinde mantık aramanız matemetikte 2 . 2 nin 4 olmasının nedenini aramak gibi.Siz hiç 2+3 = 5 'in neden olduğunu biliyormusunuz ben bilmiyorum yada 3+3=6 bakın mantık ama hiç bir sonuca varamıyoruz.

Vee

aşık nedir ?

âşık nedir ?

bunlar arasındaki farkı göremedim?

Sizde de bilgi eksikliğği var. Sözlük açıp bakmayı bilmiyorsunuz.

Aşık, bir kemik; âşık, cânân demektir.

Ayrıca, ben kaldırılıp kaldırılmamasını umursamıyorum. Çünkü devletim "Millî Eğitim Bakanlığı" yazarken "Millî" yazıyor "Milli" değil.

Bununla birlikte, savunduğum şey asla ve asla "e" hârfinin incelmesi değil, farklı bir tonla söylenmesidir. Eğer dediklerimden şüphe duyuyorsanız yazımı bir daha okumanızı öneririm.


İyi günler dileklerimle.

Evet sözcük anlamlarımda bilgi eksikliğim olabilir ama bence sizde eleştirileri kaldıramıyorsanız eğer başlığı açmasaydınız.


Neyse bende size e incelmesine gerek yok derken üzerinde '' ^ " olsada olmasada aynı söylenmesi siz farklı okuyorsanız o da sizin farkınız.Yazınızı tekrar tekrar okudum ve tamamen saçma buldum her sorunun yanıtını kendiniz vermişsiniz yazınıza tartışma yazısı adını mı versem eleştiri yazısı mı versem bilemedim çünkü ne eleştiri ne de tartışma kendi içinizde bir çelişki yaşamış gelip onu buraya yazmızsınız.


Yazınıza saçma dediğim içinde bana kızabilirsiniz ama size söyledim matematikte mantık aramak ne kadar saçma ise Türkçede de mantık aramak o kadar anlamsız evet ben de '' ^ '' harfinin kullanılması taraftarıyım ama sadece '' hala '' diye okumamak için çünkü aslı '' halâ ''dır neyse sizinle tartışmayı son yazdığım bu yorum ile bitiriyorum çünkü siz tartışmaya yaklaşmıyorsunuz eğer sürekli kendi düşündüğünüzü doğru diye kabul ederseniz tartışma olmaz.Eğer tartışmanın nasıl yapılacağını öğrenecek olursanız sizinle seve seve tartışırım çünkü gerçek hayattada mesleğim doğruyu savunmak olacak.Ama bence sürekli düşüncenizi savunacağınıza karşınızdakilerin düşüncesinede saygı duymalısınız.


Bende size iyi günler dilerim eğer kibarlıktan anladığınız buysa...

Tartışmaya ve eleştiriye açığım, siz ne kadar aksini düşünseniz de.

Ayrıca size " Ê " yi açıklayayım.

" Düzeltme " kelimesindeki " Düzelt " hece grubunu okurken " e " hârfini âlfabemizdeki " e " hârfi gibi telâffuz etmeyiz. Daha açık bir " E " dir bu. Bu yüzden üzerine herhangi bir aksan işâreti konabilir.

TDK tarafından şapkalar kaldırıldı, ancak tüm kelimelerden değil. Hala, aşık, alem gibi kelimelerden (...ve şapkalı versiyonları. şapka koymaya üşeniyorum şuanda Ancak şapka var klavyelerin hepsinde.) şapka kaldırılmadı çünkü anlam karışıklığına sebep oluyor. Ama rüzgar, kağıt gibi şapkası olsa da olmasa da aynı şekilde anladığımız kelimelerden şapka kaldırılmıştır.
Harf? İşaret? türkçe'de şapkasız kullanımda nasıl bir farklı anlama geliyorlar? hepimiz aynı şeyi anlıyoruz. Türk milleti kullandığı Türkçe'ye dikkat etmelidir. Fakat dili yaratan da yine halktır, millettir. Bu sebeple dilin son şeklinin alınmasında her zaman halkın kullanım şekli göz önüne alınır (en azından sadelikten yana dil geliştirilmek istenirse). kısaca rrüzgarın işaretin harfin bu yazımlarıyla farklı anlamları varsa geldikleri dillerde, sokaktaki adamı pek ilgilendirmez. biz hep aynısını anlarız. şapka da kafa karışıklığı olarak kalır sadece.

dipnot: dil konusunda ahkam kestim ama yazdıklarım imla ve noktalama hatalarıyla dolu biliyorum. mazeretim var mazur görün

Türkçe konusunda bir tartışma görmek ben gibi tartışmalardan hoşlanan birini heycanlandırdı.Aynı zamanda edebiyat bilginize de hayran kaldım.Bu işaretleri kullanmanın yanlış değil zor olduğunu düşünüyorum ben.Aslına bakarsanız benim de içinde bulunduğum çoğu rpci bırakın sizin kastettiğiniz işaretleri kullanmayı -dikkat etseler de- noktalama hataları yapıyorlar. Beni tanıyanlar noktalamalardaki birkaç hatamı zaten bilir. Bunları henüz düzeltememişken inceltmelere dikkat etmek büyük çaba gerektirecektir. Aynı zamanda sizin kadar ayrıntılı bilmediğimizden daha fazla bocalamalar komiklikler de olacaktır bunu denersek.Yani çıkabilecek bu gibi sorunlarun olacağını açıkçası tahmin etmek zor değil.

Özellikle şapka konusunda şapka çok büyük ayrımları olacak kelimeler hariç kaldırıldı.Tıpkı diğer arkadaşların da dediği gibi.Bunu düşünen TDK elbette ki ayrıntılı bir şekilde düşünüp kararlaştırmıştır.Sizin önem verdiğinizi görüyorum ve biliyorum ki oraya gidenler en az sizin kadar önem veriyorlardır.Peki böyle bir kararı neden almışlardır?Elbette ki az önce söylediğim gibi sorunlar olacağını bildikleri için.İnsanlar dillerine dolanmış ve kalıplaşmış halleriyle yazarlarken bunun doğruluğunu söylemek; resmi yazışmalarda ve daha bir çok şeyde aksaklıklara yol açacağını düşünmüştüler.Bu sadece bir tahmin kesinlikle ama bir bildiklerinin olduğu kesin.

Kısacası ayrım yapanlarda evet ama bir çok sözcüğü cümleden anlamlandırabildiğimiz için kendi açımızdan bir sorun yok.Sanırım bu site de sizin deyiminizle "nâ-türklerin" olduğu bir site değil.Evet bir kaç yönden haklı olabilirsiniz ama açıkçası bunun zor olacağını düşünerek katılmıyorum.

Hepinize yorumlarınız için teşekkür ederim.

Ben, dilde bulunan ve üzerine düzeltme işareti gelmesi gereken kelimelere ( kendi kulağım ve TDK vasıtası ile ) düzeltme işaretlerini koyuyorum.

Mevzu-i bahis olan şeyde, Türkçenin yazıldığı gibi okunması da vardı. Niçin ? Çünkü Türker, " E " hârfini bir âlfabetik tonda okuyor, bir de açık tonda bundan dolayı " açık E " hârflerinin üzerine herhangi bir aksan işareti gelmelidir diyorum.

Lâkin Türkçede böyle bir aksan işareti yok. Bundan dolayı Türkçenin yazıldığı gibi okunduğunu ve okunduğu gibi yazıldığını düşünmüyorum.

Ayrıca, sitede nâ-Türk olması çok önemli değil. Bir Fransız, bir Alman, bir İtâlyan yahut bir İspanyol; hârflerin üzerine aksan işaretlerini koymakta. Ama onlar da ne demek istediklerini anlayabiliyor.

Rüzgar, harf meselesine gelince. " Rüzgâr " kelimesindeki " g " hârfinden sonra gelen " a " hârfi daha ince söyleniyor.

Hârf ise benim bulduğum bir kavram. Hiçbir zaman " harfı " demeyiz değil mi ? " harfi " deriz. Bir kalın ünlüden sonra ince ünlünün ( ek olarak ) gelmesinden dolayı pek tabiîdir ki " hârf " şeklinde kullanılabilir.

Ve nâ-Türkler Türkçe öğrenmeye başladıklarında ünlü hârflerde ve " s, ş, t " gibi hârflerde sorun yaşarlar. Bu ünlü hârf sorunlarını şapka, umlaut, tilde, sola yatık ya da sağa yatık aksan işaretleriyle çözebiliriz.


Not: Umlautla ( ¨ ) ilgili söylemem gereken bir konu var. Bahsettiğim gibi TDK, Türkçedeki kelimelerin hiçbirinin uzatmalı okunmadığını söylemiş. Fars dilinden dilimize geçmiş olan " hane " kelimesi, /ha:ne/ şeklinde telâffuz edilir. Ancak " hane " kelimesi artık Türkçe sözlüklerinde yer almıştır, bu yüzden resmî olarak Türk âlfabesinde geçmektedir.

Bu yüzden ister Türkçe olsun ister olmasın, bence okunuşu yine düzeltmek adına, uzatmalı seslilerin üzerine bir umlaut konulabilir.

Hane ==> Häne

Shift + 3 ardından derhâl sesli bir hârf

Evet oldu. -Fransızcacıları özellikle- Konuya bekliyorum.

Söyleyiniz o zaman, Monsieur.